Utqiaġvik

From Wikipedia
Paġlagivsigiñ Utqiaġvigmun
Iglut Utqiaġviŋmi
Ivrulgich Utqiaġviŋmi

Utqiaġvik naakka Ukpiaġvik iniqpauruq Tannapta nunaanni Alaaskaġmi iñuguqtuq. Aŋilhaaqtuq iniqpauruq North Slope Borough-mi. 4,927 iñuqaqtuq (2020). Utqiaġviŋmiut Iñupiuraaqtullu Naluaġmiuraaqtullu. Utqiaġvium utuqqauruq atiŋa Naluaġmiumiñ ukua "Barrow". Immaktitchuuruq upinġaksratuaġman. Irriliġuuruq Utqiaġvik ukiumi. Paŋmapak Utqiaġvik avyuġruaġuusiŋaruq qamutaukkaqsiŋavluni. Nunivaq tautuktuq Utqiaġviŋmi ataramik.

Inillaaniŋaruat[edit | edit source]

Iñupiat maani iñuusuurut taimani (500 AD) alġaaniqsaaliviich amani pisuugaat. Ivrulgich akimianik atausinik Arctic Ocean-m siñaaŋami paqittut.

Bill Streever Naluaġmiutun aglakkai maqpigaatiŋami 2009-mi Cold: Adventures in the World’s Frozen Places: "Barrow, like most communities in Alaska, looks temporary, like a pioneer settlement. It is not. Barrow is among the oldest permanent settlements in the United States. Hundreds of years before the European Arctic explorers showed up... Barrow was more or less where it is now, a natural hunting place at the base of a peninsula that pokes out into the Beaufort Sea... Yankee whalers sailed here, learning about the bowhead whale from Iñupiat hunters... Later, the military came, setting up a radar station, and in 1947 a science center was founded at Barrow."[1]

TU-miut Royal Navy-m isiqsirit igliqtut maani nunauraqtuni ikpiktitamik qiyanaġmi Salliñiq Amirikaġmi. Tannapta Nunaat akuqtuq Alaaskaq 1867-mi. United States Army iñiqsiruq siḷaliqivik Utqiaġviŋmi 1881-mi.[2]

1888-mi, agaayuviŋa Presbyterian-ġum nappairuq Utqiaġviŋmi. 1889-mi Point Barrow Refuge Station nappairuq. Ukua utuqqalhaaqtuq iglu Utqiaġviŋmi nappairuq avalumik. Late 20th Century-mi, ukua-uvva Brower's Cafe.

Una Tuyuutiliqivik Tannapta Nunaanni iñiqsiruq maani 1901-mi.

Will Rogers–Wiley Post Memorial

1935-mi, Will Rogers suli Wiley Post tikiññiaqtuk Walakpa Bay-mi, 15 mi (24 km) kiluliñaaq Utqiaġviŋmi, igliqtuni Utqiaġviŋmi. Aglaan, tiŋŋutiŋa nakkaqtuq uumiŋa kuuŋmi, aasiiñ-uvva tuqurut. Memorials iñiqsirut Rogers-Post Site-milu Wiley Post–Will Rogers Memorial Airport-milu.[3]

1940-mi, Iñupiat iñiqsirut "tribal entity". Atiŋa "Native Village of Barrow Iñupiat Traditional Government" (taimani "Native Village of Barrow"). Aglaktut pitquramik. IRA katŋut iñiqsiruqmiuq.

1972-mi, North Slope Borough iñiqsiruq. 1986-mi, North Slope Borough iñiqsiruq North Slope Higher Education Center. Aglagvauruq. Paŋmapak atiŋa Iḷisaġvik.

1988-mi, aġviġluat piŋasunik kalvittut sikumi taġiumi.[4] Soviet-miu icebreaker anniqsuiruq aġviġluak malġunik.[5]

2016-mi, Utqiaġvium utuqqauruq Naluaġmiumiñ atiŋa "Barrow" allaŋŋuŋaruq "Utqiagvik"-mun.[6][7][8][9]

Ukuuniŋa niqachukniga[edit | edit source]

[10] [11] [12] [13] [14] [15]

Aglautirut qutchiksut[edit | edit source]

Siqiññaatchiaq Siqiñaasugruk Paniqsiivik Tiŋmirrat Tatqiat Suvluġvik Iġñivik Isavik Tiŋŋivik Niġlaalgit Tiŋŋiviat Nuliaġvik Quyyavik Uvluiḷaq
36 °F
(2°C)
36 °F
(2°C)
34 °F
(1°C)
42 °F
(6°C)
47 °F
(8°C)
73 °F
(23°C)
79 °F
(26°C)
76 °F
(24°C)
62 °F
(17°C)
44 °F
(7°C)
39 °F
(4°C)
40 °F
(4°C)

Uvlumiñiñ[edit | edit source]

Siqiññaatchiaq Siqiñaasugruk Paniqsiivik Tiŋmirrat Tatqiat Suvluġvik Iġñivik Isavik Tiŋŋivik Niġlaalgit Tiŋŋiviat Nuliaġvik Quyyavik Uvluiḷaq
−11.5 °F
(-24.2°C)
−11.9 °F
(-24.4°C)
−10.5 °F
(−23.6°C)
4.0 °F
(−15.6°C)
22.7 °F
(-5.2°C)
36.0 °F
(2.2°C)
41.7 °F
(5.4°C)
39.8 °F
(4.3°C)
33.7 °F
(0.9°C)
21.2 °F
(-6.0°C)
5.7 °F
(-14.6°C)
−6.3 °F
(−21.3°C)

Iḷisaurrun[edit | edit source]

Utqiaġvium aglagviŋa (Tanikmiñ Barrow High School)

Utqiaġvik aglagviqaqtuq sisamanik. Aglagviich Ipalook Elementary School, Hopson Middle School, Barrow High School, Iḷisaġvik, suli Kiita Learning Community.[16]

Maqpiġaatit[edit | edit source]

  • Emma Bodfish suli David Baumgartner (1979), Iñupiat Grammar. Utqiaġvigmi: Utqiaġvium minuaqtuġviata Iñupiatun savagvianni
  • Jonathan M. Nielson (1978), Utqiaġvik nauviksraiġutiruq

Allaŋŋuqtuat maqpiġaat[edit | edit source]

Pautat[edit | edit source]

  1. Streever, Bill (2009). Cold: Adventures in the World's Frozen Places New York: Little, Brown and Company. pp. 154–155. ISBN 9780316042918.
  2. https://eu-interact.org/field-sites/barrow-arctic-research-centerenvironmental-observatory/
  3. https://archive.today/20111006153935/http://www.cityofbarrow.org/content/view/5/13/
  4. https://www.nytimes.com/1988/10/18/us/unlikely-allies-rush-to-free-3-whales.html
  5. https://web.archive.org/web/20090621184932/http://www.adn.com/242/story/786008.html
  6. https://www.adn.com/alaska-news/rural-alaska/2016/10/13/barrow-voters-support-name-change-to-utqiagvik/
  7. http://www.ktuu.com/content/news/Barrow-voters-narrowly-approve-ordinance-to-rename-city-to-Utqiagvik-396998551.html
  8. https://www.theguardian.com/us-news/2016/oct/16/alaskan-city-votes-to-take-traditional-inupiat-eskimo-name
  9. https://www.npr.org/sections/thetwo-way/2016/12/01/503979353/barrow-alaska-changes-its-name-back-to-its-original-utqiagvik
  10. https://w2.weather.gov/climate/xmacis.php?wfo=pafg
  11. https://www.ncei.noaa.gov/access/services/data/v1?dataset=normals-monthly-1991-2020&startDate=0001-01-01&endDate=9996-12-31&stations=USW00027502&format=pdf
  12. ftp://ftp.ncdc.noaa.gov/pub/data/normals/1991-2020/products/station/USW00027502.normals.txt
  13. ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG_IV/US/GROUP1/70026.TXT
  14. https://web.archive.org/web/20200919104105/https://www.ncdc.noaa.gov/sites/default/files/attachments/CCD-2018.pdf
  15. https://www.weather-atlas.com/en/alaska-usa/barrow-climate
  16. https://web.archive.org/web/20230116002152/https://kiitansbsd.ss10.sharpschool.com/home

Uuyuut[edit | edit source]